Od redakcji 17/2012

Na Dolnym Śląsku zawsze żywa jest pamięć o błogosławionym Janie Pawle II. W numerze 16 „Dolnego Śląska” opisaliśmy obszernie pobyt Karola Wojtyły jako biskupa, kardynała, a później papieża Jana Pawła II, na Dolnym Śląsku. W obecnym, już 17. numerze czasopisma, zamieszczamy artykuł o Janie Pawle II jako honorowym obywatelu i patronie wielu dolnośląskich miast. Autor tego artykułu, Marek Rabski, wymienia Świdnice, Legnicę, Wrocław oraz inne miejscowości, które upamiętniły i zacieśniły swój związek z Wielkim Janem Pawłem II i z Jego duchowością chrześcijańską.

Jak zazwyczaj, w naszym czasopiśmie poczesne miejsce zajmuje kultura. Tym razem zamieszczamy pięć artykułów poświęconych kulturze w Sudetach. To plon interesującej konferencji naukowej „Sudety w kulturze – kultura w Sudetach”, zorganizowanej przez DTSK i Karkonoskie Towarzystwo, która odbyła się 21 maja br. w Jeleniej Górze – Cieplicach. Autorami tekstów są pracownicy naukowi z Instytutu Filologii Polskiej oraz Instytutu Kulturoznawstwa Uniwersytetu Wrocławskiego. Publikujemy też wypowiedź konserwatora zabytków i pani dyrektor Biura Wystaw Artystycznych. Pragniemy, by prezentowane rozważania o kulturze zapoczątkowały organizację podobnych konferencji, których plon także zostanie opublikowany w „Dolnym Śląsku”. Oto proponowane tematy: kultura na Łużycach Wschodnich, w Zagłębiu Miedziowym, w Dolinie Baryczy, na Ziemi Kłodzkiej, na Środkowym Nadodrzu – i w wielu innych miejscach.

Zachęcamy do zapoznania się z artykułem Arkadiusza Cincio, stypendysty Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, który bilansuje 90 lat działalności Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze. Zamieszczamy też przegląd ważniejszych zabytków architektury w powiecie ząbkowickim, który Redakcja otrzymała z Wydziału Promocji Starostwa w Ząbkowicach Śląskich; potraktujmy ten tekst jako zaproszenie do zapoznania się ze szlakami turystycznymi, przebiegającymi w okolicach tego interesującego dolnośląskiego miasta.

Przed zbliżającą się setną rocznicą zbudowania we Wrocławiu Hali Stulecia przypominamy historię tego zabytku wpisanego na listę UNESCO. Autorka artykułu, Agnieszka Wardawa, przedstawiła w swym artykule historycznie ważne uroczystości i imprezy, które odbyły się w Hali, m.in. spotkanie z papieżem Janem Pawłem II i Europejski Kongres Kultury.

Rozpoczynamy publikację serii przedstawiającej sylwetki czołowych twórców ludowych Dolnego Śląska. Jako pierwsi prezentowani są Jan Józef Klich oraz Jarosław Furgała. O Janie Józefie Klichu – poecie ludowym z Pęgowa – pisze Anatol Jan Omelaniuk, zaś Elżbieta Berendt ukazuje Jarosława Furgalę – rzeźbiarza, który mieszkał i tworzył w Polwicy koło Domaniowa. W następnym numerze przedstawimy innych twórców ludowych, tym razem – tkaczkę i malarza.

W drugim rozdziale, Historia, zamieszczony jest artykuł Grzegorza Pisarskiego, znawcy czasów napoleońskich na Śląsku – „Wrocław w okresie napoleońskim”. Znalazły się też dwa artykuły poświęcone Michaiłowi Kutuzowowi: „Śmierć M. Kutuzowa w Bolesławcu” i „Pomniki M. Kutuzowa w Bolesławcu”.

W rozdziale Nauka i oświata prof. Krystyn Jakub Matwijowski, historyk i prezes DTSK, prezentuje sylwetkę naukową Janusza Tazbira, historyka środowiska warszawskiego, wyróżnionego nagrodą „Odry”. Pozostając konsekwentnie w kręgu nauki, zamieszczamy artykuł Katarzyny Samojluk o bibliotekach cyfrowych na Dolnym Śląsku. Podejmujemy także istotny problem edukacji regionalnej – w artykule Krystyna Jakuba Matwijowskiego „W obronie edukacji regionalnej” zostaje zaakcentowana potrzeba edukowania młodzieży w duchu regionu i podkreślona konieczność podejmowania takich działań w szkołach, a także we wszystkich środowiskach wychowawczych. Wtóruje Mu swoim doświadczeniem nauczyciela historii śp. Henryk Kwiatkowski, który zapoznaje z bogatym wachlarzem środków wspomagających upowszechnianie dziejów regionu na przykładzie Dzierżoniowa. W nawiązaniu do edukacji w duchu regionalizmu Anna Stodolna-Rybczyńska przypomina postać Marii Kunic, pierwszej śląskiej intelektualistki ze Świdnicy oraz szczególnie zasłużonego dla Dolnego Śląska kamiennogórzanina – wielkiego architekta Carla Gottharda Langhansa. W kolejnym artykule Kazimierz Pudło ukazuje kwestie wielokulturowości na Dolnym Śląsku i problem konieczności kształtowania postawy tolerancji wobec przedstawicieli innych narodowości, żyjących w społeczeństwie dolnośląskim.

Problematyce gospodarczej poświęcone są artykuły o zasobach energetycznych i rozwoju energetyki odnawialnej na Dolnym Śląsku (w wypowiedziach socjologów i etnologa).

O przemianach gospodarczych w mieście napisał Krzysztof Pludro, ukazując rewolucyjne zmiany w dziedzinie przemysłu w Bielawie, zaś Zbigniew Wiktor nakreślił obraz wsi Nagórnik koło Bolkowa, upamiętniającej pionierskie czasy naszego regionu.

W tym numerze „Dolnego Śląska” szczególnie bogaty jest dział Dolnośląskie miejsca pamięci. Pod kierunkiem naukowym Stefana Bednarka, dyrektora Instytutu Kulturoznawstwa UWr., przedstawiono źródła pamięci: literaturę, film, wspomnienia. Ukazano w nich portret Wrocławia i jego mieszkańców w filmie Stanisława Lenartowicza, przypomniano epidemię czarnej ospy i życie codzienne Dolnego Śląska w małych miasteczkach, ukazane w twórczości Klimko-Dobrzynieckiego. We wspomnieniach Adama Pleśnara, demokraty oraz wrocławskiego „październikowca,” wraca obraz walki o zmiany ustrojowe i społeczne w naszym regionie. Pojawiły się też wspomnienia córki niesłusznie zapomnianego prekursora polskiego op-artu, Wacława Szpakowskiego – znakomitej malarki Anny Szpakowskiej-Kujawskiej.

W dziale Sylwetki Redakcja oddaje hołd wybitnemu architektowi, konserwatorowi zabytków – profesorowi Mirosławowi Przyłęckiemu. Wyrażamy też wdzięczność za wieloletnie wsparcie wybitnym przyjaciołom regionalizmu: ks. prof. Józefowi Swastkowi i urzędnikowi samorządowemu, Grzegorzowi Romanowi. Zygmunt Brusilo, pedagog i historyk z Bolesławca, przedstawił losy wybranych przedstawicieli inteligencji tego miasta w artykułach na temat lekarza i artysty plastyka.

Redakcja „Dolnego Śląska” serdecznie zaprasza Czytelników do lektury kolejnego pisma oraz do współtworzenia kolejnych jego tomów. Prosimy o przesyłanie artykułów dotyczących naszego regionu – Dolnego Śląska!