Od redakcji 1/1995

Oddajemy do rąk PT Czytelników nowe czasopismo „Dolny Śląsk”. Powstało ono z inicjatywy Dolnośląskiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego^* oraz z potrzeb nowej rzeczywistości społeczno-gospodarczej i politycznej naszego kraju.

Podstawowym celem czasopisma będzie ukazywanie prawdy o Dolnym Śląsku, o jego przeszłości i teraźniejszości. Region ten ma szczególnie bogatą i powikłaną historię. Przetargi o tę dzielnicę stanowiły jeden z głównych wątków procesu dziejowego w Europie Środkowej i w Polsce. Prawda o przeszłości wymaga obiektywnego i ostrego widzenia faktów, ale też ich nowej interpretacji i oceny, nowej świadomości stanowiącej istotny czynnik społecznej integracji – tak w skali regionu i kraju, jak też w szerszym kontekście międzynarodowym.

Regionalizm – jako idea i ruch społeczny ludzi połączonych więzią z historycznie ukształtowaną oraz kulturowo, społecznie i ekonomicznie zintegrowaną przestrzenią – stanowić będzie drugi wątek publicystyczny „Dolnego Śląska”. Pragniemy, aby więź tę odczuli wszyscy mieszkańcy dolnośląskiej ziemi i aby na własne lokalne sprawy spoglądali przez pryzmat regionu, tak jak na sprawy regionu – przez pryzmat całego kraju. Bowiem – jak to ujęła uchwalona na V Kongresie Regionalnych Towarzystw Kultury Karta regionalizmu polskiego – „dobrem nadrzędnym dla nas wszystkich jest Polska”^**.

Rozwijaną na łamach „Dolnego Śląska” wiedzą o regionie oraz publicystyką społeczno-kulturalną chcemy przyczynić się do przełamania lokalnych separatyzmów, chcemy sprawić, by jednolity głos Dolnoślązaków ważył w podejmowaniu decyzji dotyczących tak regionu, jak i całego kraju. Obca jest nam idea Polski rozbitej na konkurujące ze sobą „dzielnice”, bliska – Polski harmonijnie współdziałających dla wspólnego dobra regionów.

Opowiadamy się za przyspieszeniem zmian ustrojowych w kraju, demokratyzacją życia społeczno-politycznego i decentralizacją władzy w państwie. Będziemy zachęcać społeczeństwo do aktywnego uczestniczenia w tych przeobrażeniach. Skutki zaniedbań w sferze ekonomicznej, cywilizacyjnej, społecznej i kulturalnej są ciągle dokuczliwe, toteż niezbędne są wszelkie działania naprawcze, trzeba mobilizować opinię publiczną, trzeba rozbudzać aktywność i inwencję, trzeba stwarzać warunki do odrabiania wszelkich zaniedbań. Nasze pismo ma ambicje współtworzyć te warunki, budować nową świadomość niezbędną w przygotowaniu naszego społeczeństwa do nieodległej już perspektywy życia we Wspólnocie Europejskiej.

Do podstawowych celów naszego pisma wpisujemy też szerzenie humanistycznych idei i demokratycznej myśli społecznej, ożywianie wszystkich obszarów intelektualnej i praktycznej działalności człowieka, tworzenie ognisk aktywności kulturalnej, społecznej i cywilizacyjnej. Pragniemy zwłaszcza przyczynić się do ożywienia myśli ekonomicznej, do ukształtowania w społecznej świadomości idei i postaw uwzględniających organiczne powiązanie i wszechstronną zależność wszystkich sfer zbiorowego życia: politycznej, gospodarczej, społecznej i kulturalnej. Chcemy przyczynić się do podniesienia temperatury życia umysłowego i społeczno-kulturalnego na Dolnym Śląsku, zwłaszcza na wsi, w osiedlach i małych miastach. Pragniemy współuczestniczyć w mobilizowaniu wszystkich sił społecznych – samorządów, organizacji i instytucji, a także wyzwolonej inicjatywy indywidualnej – do tworzenia dzieła odrodzenia Rzeczypospolitej.

Wychodzące na Dolnym Śląsku tytuły prasowe, głównie informacyjne, ze swej natury nie są w stanie spełniać wymogu szerszego i pogłębionego widzenia wszystkich tych problemów, którym chcemy poświęcić nasze pismo, sądzimy więc, że „Dolny Śląsk” wypełni istotną lukę w społecznej komunikacji naszego regionu. Adresujemy czasopismo do czytelników o sprecyzowanych zainteresowaniach i rozbudzonych potrzebach intelektualnych, ale zróżnicowanie gatunków publicystycznych oraz repertuar tematów winny uczynić pismo atrakcyjnym dla szerokich odbiorców. Publicystyka historyczna i reportaż współczesny, monografie zabytków i sensacje historyczne, wywiady z menedżerami gospodarki i twórcami kultury, dokumenty z historii dawnej i najnowszej, kontrowersyjne poglądy i dyskusje – to wachlarz ofert dość bogaty. Przeplatać się w nim też będą tematy z „małych ojczyzn”, skąd przybyli dzisiejsi mieszkańcy regionu, z „małymi ojczyznami” na Dolnym Śląsku.

Pierwsze dwa tomy „Dolnego Śląska” ukażą się w roku 1995, w jubileuszowym roku 50-lecia zakończenia II wojny światowej, polskiego osadnictwa nad Odrą i Nysą Łużycką oraz restytucji polskiej państwowości na Dolnym Śląsku. Wokół spraw i problemów związanych z tym trudnym, ale jakże bogatym w wydarzenia i przemyślenia pięćdziesięcioleciem toczyć się będzie tematyka dwóch pierwszych tomów. Ale nie będą one poświęcone jedynie jubileuszowemu rozpamiętywaniu przeszłości; wątki historyczne przeplatać się będą z wyzwaniami aktualnymi – z problemami, jakie rodzi teraźniejszość.

Nasze łamy oddajemy ludziom pióra – naukowcom, publicystom, i pisarzom, specjalistom różnych dziedzin humanistyki, prawa czy ekonomii, a także działaczom społecznym i kulturalnym. Do współpracy zapraszamy też wszystkich PT Czytelników, których opinie, głosy krytyczne i propozycje przyjmiemy z uwagą i wdzięcznością. Pragniemy tworzyć pismo dla Czytelników i wespół z Czytelnikami.

Rada Redakcyjna i Zespół Redakcyjny

* DTSK – obecnie DTR (Dolnośląskie Towarzystwo Regionalne)
** Karta regionalizmu polskiego, „Dolny Śląsk” 1995, nr 1, s. 235-237