W 1995 roku rozpoczęto wydawanie regionalnego czasopisma​ „Dolny Śląsk”, z wielką nadzieją, że będzie ono platformą wymiany myśli i źródłem wiedzy o naszym regionie. Dotychczas ukazało się 17 roczników. Na początku rocznik uzyskał poparcie pierwszych marszałków województwa dolnośląskiego, a zwłaszcza prof. prof. Leona Kieresa i Jana Waszkiewicza oraz Henryka Gołębiewskiego i Pawła Wróblewskiego. Wówczas Urząd Marszałkowski wspierał finansowo wydawanie „Dolnego Śląska”, a profesorowie Leon Kieres i Jan Waszkiewicz uczestniczyli w pracach Rady Wydawniczej, służąc swoimi radami i propozycjami programowymi.

W ostatnich trzech latach zabrakło przychylności i zainteresowania ze strony wojewódzkiego samorządu dla tego jedynego czasopisma regionalnego, wydawanego przez stowarzyszenie regionalistyczne mające ponad pięćdziesięcioletnie doświadczenia edytorskie, wcześniej wydawcę „Rocznika Dolnośląskiego” i kwartalnika „Kultura Dolnośląska”. W rezultacie nie ukazał się numer 18. „Dolnego Śląska” w roku 2013 ani w roku 2014. Na składane wnioski uzyskiwano niezrozumiałe dla redakcji odpowiedzi o niewystarczającej liczbie punktów konkursowych, bez żadnych merytorycznych uzasadnień.

Z redakcją współpracuje liczne grono pracowników wyższych uczelni, publicystów i specjalistów z różnych dziedzin, których wypowiedzi publikujemy na lamach „Dolnego Śląska”. W 18. numerze, który z tak dużym opóźnieniem udaje nam się wydać, udostępniamy naszym Czytelnikom różnorodne i interesujące materiały. W dziale 1​ „​Kultura” ważne dla polityki regionalnej refleksje o kulturze na Dolnym Śląsku pióra prof. Stefana Bednarka, byłego dyrektora Instytutu Kulturoznawstwa w Uniwersytecie Wrocławskim, obecnego prezesa Dolnośląskiego Towarzystwa Regionalnego. Nasze stowarzyszenie zawsze przywiązuje dużą wagę do czytelnictwa, czego wyrazem są w tym numerze prezentacje dwóch bibliotek: Dolnośląskiej Biblioteki Publicznej im. T. Mikulskiego oraz Dolnośląskiej Biblioteki Pedagogicznej. Autorki artykułów, bibliotekarki Iwona Gawrońska-Paluszkiewicz i Beata Jasiak, ukazały, jak wielkie zmiany zaszły w gromadzeniu zbiorów i ich udostępnianiu. Na dużą skalę wprowadzono już digitalizację zasobów, powstały nowe systemy informacyjno-edukacyjne, katalogi cyfrowe etc.​ ​W artykule Beaty Jasiak przedstawiony też został program rozwoju bibliotek w naszym regionie.

Po zaprezentowaniu w poprzednim numerze działalności kulturalnej w mieście i gminie Brzeg Dolny, w tym numerze ukazano bogatą działalność w mieście i gminie Oborniki Śląskie. Opublikowana w numerze 17. krótka wypowiedź Anny​ ​Szpakowskiej-Kujawskiej o ojcu, Wacławie Szpakowskim, wzbudziła duże zainteresowanie Czytelników, dlatego w tym numerze zamieszczamy poszerzony i wzbogacony ilustracjami artykuł o tym zasłużonym architekcie, pionierze odbudowy Wrocławia i twórcy nowatorskiego nurtu grafiki, którego prace znajdują się w czołowych galeriach świata, a w 2016 roku zostaną pokazane na wielkiej wystawie przeglądowej w ramach działań związanych z Europejską Stolica Kultury we Wrocławiu.

Dział ​”​Kultura” zamyka artykuł Anny Stodolnej-Rybczyńskiej omawiający inicjatywy edukacyjno-kulturalne poświęcone dwóm niezwykłym damom: Księżnej Mariannie Orańskiej oraz Księżnej Daisy von Pless.

W stałym dziale ​”​Regionalizm” Anatol Jan Omelaniuk przypomniał historię stowarzyszeń kulturalnych, naukowych i artystycznych na Śląsku w XIX i XX w. Ukazał ich rolę w przeszłości i działalność po II wojnie światowej. Ten sam autor w drugim artykule pisze o ruchu regionalistycznym na Dolnym Śląsku jako sojuszniku samorządu terytorialnego. Zamieszczono też artykuł Dariusza Andrzeja Czai o działalności wydawniczej Towarzystwa Ziemi Głogowskiej, najstarszego towarzystwa w naszym regionie, które w grudniu będzie obchodziło 70-lecie działalności. Artykuł o edukacji regionalnej w działalności Towarzystwa Miłośników Dzierżoniowa ukazuje drugie z aktywniej działających stowarzyszeń.

Jak zawsze bogaty jest dział „Historia”. W dwóch artykułach ks. prof. Mieczysława Koguta i ks. Norberta Jerzaka opisane są dzieje opactwa św. Wincentego na wrocławskim Ołbinie. Halina Okólska z Muzeum Miejskiego we Wrocławiu ukazuje zasługi nadburmistrza Wrocławia Georga Bendera dla rozwoju miasta i powstania ważnych szlaków komunikacyjnych oraz budowli.

Z racji przypadającej w 2013 r. 150. rocznicy wybuchu powstania styczniowego redakcja postanowiła przypomnieć, jakie echa wzbudziło to powstanie na Śląsku, czego dotyczy artykuł Grzegorza Pisarskiego. Z okazji Roku Józefa Ignacego Kraszewskiego zamieszczamy artykuł Andrzeja Zielińskiego o odwiedzinach pisarza we Wrocławiu i jego kontaktach z wrocławską Polonią. Zamieszczamy też jego list z 1860 roku oraz artykuł Andrzeja Zielińskiego o odwiedzinach autora ​„Starej baśni” w dawnym Bolesławcu.

Krystyn Jakub Matwijowski recenzuje interesująco pomyślaną i napisana przez Grzegorza Romana oraz Marka Buraka monografię miasta Siechnicy. Dział historyczny zamyka​ artykuł Kamili Pudło i Kazimierza M. Pudło o przesiedleniach ludności niepolskiej do republik radzieckich w latach​ ​1944-1946.

W dziale​ „​Gospodarka” zamieszczony został artykuł prof. Krzysztofa R. Mazurskiego, który ukazuje transformację ustrojową i przemiany przestrzenne na Ziemi Kłodzkiej.

Kontynuacja działu „Dolnośląskie miejsca pamięci”, redagowanego przez dr Izoldę Topp, przynosi artykuły o miejscach pamięci Kresowiaków oraz o przeszłości nieodległej – o upamiętnieniach międzynarodowej solidarności w walce z totalitaryzmem oraz Chińczyków poległych na placu Tiananmen. O pamięci pokoleń najmłodszych traktuje opowieść o kibicach piłkarskich: „Od Oporowskiej do Wielkiego Śląska”. Dział ten zamyka artykuł Aleksandry Janus o miejscach pamięci w młodej literaturze dolnośląskiej.

W dziale „Sylwetki” prezentowane są biogramy Floriana​ ​Ceynowy, ks. Paula Sauera, Adama Pleśnara, prof. Stanisława Dąbrowskiego oraz ks. prof. Józefa Patera.

Redakcja przeprasza Autorów za dwuletnie ​s​późnienie publikacji ich cennych tekstów.

Artykuły z tego tomu