Antoni Bok
Gmina Grębocice. Skarby kultury
Samorząd gminy Grębocice chciał mieć książkę prezentującą dziedzictwo kulturowe gminy. Autorzy wybrali dla niej formułę słowo+obraz oraz format podłużny, ale silnie zbliżony do kwadratu, o wymiarach 280×260 mm. Obydwa zaproponowane parametry „ustawiły” założenie tak, aby powstała publikacja przejrzysta w odbiorze, optymalna dla różnej wielkości fotografii – które ilościowo przeważają nad skondensowanym opisem. Opracowanie ma charakter przeglądowy dla tematu, w ujęciu popularyzatorskim – adresowane jest głównie dla mieszkańców gminy. Nacisk kładzie się na wartości estetyczne i walor edukacyjny.
We wstępnej części książki, na zaledwie 14 stronach, czytelnik otrzymał podstawowe informacje dotyczące zagadnienia: czym jest dziedzictwo kultury materialnej i dlaczego zasługuje na ochronę?, kategorie zabytków, ogólnie o zabytkach architektury i sztuki na terenie gminy Grębocice – stan posiadania/zachowania, lokalizacja, wartość.
Część główna liczy niespełna 200 stron i zawiera prezentację zabytków w ustalonym z wydawcą (także konsultowanym z mieszkańcami gminy) porządku: według miejscowości (wsie są krótko przedstawione tekstowo i ilustracjami). Fotografiom zespołów zabytkowych i poszczególnych obiektów architektury i sztuki towarzyszą dyskretnie komentarze objaśniające dzieła czytelnikowi.
Truizmem będzie stwierdzenie, że każda gmina posiada interesujące przykłady dziedzictwa kulturowego. Ale równie prawdziwe jest to, że bardziej interesujące, a niekiedy wręcz odkryte, stają się one poprzez sposób ich pokazania. Tu: dzięki wyborowi profesjonalnie sfotografowanych dzieł. Są one ukazane w pełnej krasie, ale także poprzez urodę niepozornych detali, a ważne obiekty architektury umieszczone w panoramach krajobrazowych.
W potoku codzienności nie dostrzegamy zwykle przejawów piękna, jakie nas otacza: krajobrazu i zabytków, które w ten krajobraz harmonijnie się wpisują. Skądinąd też mamy wrażenie, że są one „opatrzone”. Dotyczy to tak budowli, jak i dzieł sztuki czy dawnego rzemiosła, które one w sobie kryją.
Książka, którą oddajemy do rąk Czytelnikom, pozwala nam to piękno zobaczyć od nowa, a także inaczej – okiem wytrawnego fotografa. Towarzyszący fotografiom tekst przybliża wiedzę o dziedzictwie kulturowym naszej gminy, poszczególnych zabytkach i dziełach.
Publikacja albumowa jest przede wszystkim dla oczu – ale także do namysłu nad znaczeniem materialnego dziedzictwa pozostawionego przez pokolenia, które odeszły. Czyż, oprócz źródła estetycznych wrażeń, nie jest ono „dowodem na istnienie historii”?!